اتصال به اینترنت و برقراری ارتباط بین شبکه‌ها یکی از نیازهای دنیای امروز است که با کمک دستگاهی به نام روتر (Router) رفع می‌شود. اما آیا تا به حال به این فکر کرده‌اید که چگونه داده‌های اینترنتی شما بین دستگاه‌های مختلفی مانند گوشی هوشمند، لپ‌تاپ و رایانه‌های خانگی جابه‌جا می‌شوند؟ روتر یکی از اساسی‌ترین تجهیزات شبکه است که این وظیفه مسیریابی داده‌ها بین شبکه‌های مختلف را بر عهده دارد. در این مقاله از نیکنامان آی تی به طور کامل بررسی خواهیم کرد که روتر چیست، چگونه کار می‌کند، چه انواعی دارد و چه تفاوتی با مودم و سوئیچ دارد.
روتر چیست و چه وظیفه‌ای در شبکه دارد؟
روتر دستگاهی است که داده‌های دیجیتال را بین شبکه‌های مختلف هدایت و مدیریت می‌کند. به زبان ساده روتر را می‌توان مانند یک مامور پست در نظر گرفت که نامه‌ها (داده‌ها) را از مبدا گرفته و به مقصد درست تحویل می‌دهد. اگر شبکه‌های مختلف را به خیابان‌های یک شهر تشبیه کنیم روتر همانند یک تقاطع است که مسیر درست را برای عبور داده‌ها مشخص می‌کند.
این دستگاه در لایه سوم مدل OSI، یعنی لایه شبکه (Network) کار می‌کند و امکان اتصال چندین شبکه محلی (LAN) به یکدیگر یا اتصال شبکه داخلی (LAN) به شبکه گسترده (WAN) مانند اینترنت را فراهم می‌سازد.
برای مثال اگر در یک شرکت چندین بخش مختلف مانند حسابداری، فروش و منابع انسانی وجود دارد و هر بخش دارای شبکه داخلی خود است، برای تبادل اطلاعات بین بخش‌ها و اتصال به اینترنت، به یک روتر نیاز است تا داده‌ها را به درستی مسیریابی کند.
تفاوت روتر با مودم چیست؟
یکی از سوالات رایج کاربران این است که آیا روتر همان مودم است؟ پاسخ این سوال منفی است زیرا هر یک وظیفه جداگانه‌ای دارند.
- مودم (Modem): دستگاهی است که سیگنال اینترنت را از ارائه‌دهنده خدمات اینترنت (ISP) دریافت کرده و آن را به داده‌های دیجیتالی قابل استفاده برای دستگاه‌های شما تبدیل می‌کند. بدون مودم اتصال به اینترنت ممکن نیست.
- روتر (Router): وظیفه روتر اتصال چندین دستگاه به یکدیگر و مدیریت جریان داده‌ها بین شبکه‌ها است. اگر چند دستگاه بخواهند همزمان از اینترنت استفاده کنند روتر داده‌ها را میان آن‌ها توزیع می‌کند.
در این تصویر تفاوت کارکرد روتر و مودم به خوبی نشان داده شده ست.
مودم مانند یک مترجم است که پیام‌های شما را به زبان شبکه اینترنت ترجمه می‌کند. روتر مانند یک مدیر است که ارتباط بین دستگاه‌های متصل به شبکه را سازماندهی می‌کند. برخی دستگاه‌ها ترکیبی از مودم و روتر هستند که به آن‌ها مودم‌روتر گفته می‌شود. این دستگاه‌ها مخصوص کاربران خانگی طراحی شده‌اند که نیازی به تجهیزات شبکه‌ای حرفه‌ای ندارند.
روتر چگونه کار می‌کند؟
عملکرد روتر بر پایه جدول مسیریابی (Routing Table) است. این جدول شامل اطلاعاتی درباره مسیرهای مختلفی است که داده‌ها باید از آن عبور کنند تا به مقصد برسند. مراحل کلی کارکرد روتر به این شکل است:
- دریافت داده‌ها از دستگاه‌های مختلف (لپ‌تاپ، گوشی، پرینتر و…)
- بررسی آدرس IP مقصد در بسته‌های داده
- مقایسه آدرس مقصد با جدول مسیریابی
- ارسال داده‌ها از بهترین مسیر ممکن به مقصد
فرض کنید می‌خواهید از لپ‌تاپ خود یک فایل به پرینتر شبکه‌ای ارسال کنید. روتر بررسی می‌کند که مقصد (پرینتر) در کدام شبکه قرار دارد سپس بهترین مسیر را انتخاب کرده و داده‌ها را ارسال می‌کند.
انواع روتر و کاربردهای آن‌ها
روترها بر اساس نوع استفاده و ویژگی‌های فنی، در چندین دسته مختلف قرار می‌گیرند:
1. روتر بی‌سیم (Wireless Router)
این روترها دارای قابلیت وای‌فای داخلی هستند و امکان اتصال بی‌سیم دستگاه‌ها را فراهم می‌کنند. بیشتر مودم‌های خانگی در واقع مودم‌روتر وایرلس هستند که اینترنت را از طریق Wi-Fi و کابل LAN در اختیار کاربران قرار می‌دهند.
2. روتر سیمی (Wired Router)
این روترها فقط از طریق کابل اترنت (LAN) امکان اتصال به شبکه را دارند. روترهای سیمی معمولاً در شبکه‌های بزرگ سازمانی یا مراکز داده استفاده می‌شوند که به پایداری و امنیت بالا نیاز دارند.
3. روتر مرزی (Edge Router)
این نوع روتر بین یک شبکه داخلی و اینترنت قرار می‌گیرد. مثلا ISPها برای مدیریت ترافیک کاربران، از روترهای مرزی استفاده می‌کنند.
4. روتر هسته (Core Router)
این روترها در مراکز داده و شرکت‌های بزرگ به‌کار می‌روند. روترهای هسته ظرفیت پردازش بالایی دارند و حجم زیادی از داده‌ها را با کمترین تاخیر مدیریت می‌کنند.
5. روتر مجازی (Virtual Router)
یک نرم‌افزار است که عملکرد یک روتر فیزیکی را شبیه‌سازی می‌کند. این نوع روترها برای شبکه‌های ابری و مجازی‌سازی سرورها کاربرد دارند.
هر یک از این انواع روتر را می‌توان متناسب با نیاز و همینطور براساس مقیاس شبکه انتخاب کرد.
5 برند برتر روتر در بازار
چندین برند مطرح در زمینه تولید روترهای خانگی، اداری و سازمانی وجود دارد که عبارتند از:
روتر میکروتیک (Mikrotik)
برند میکروتیک در حال حاضر یکی از گزینه‌های محبوب برای شرکت‌ها، سازمان‌ها و شبکه‌های گسترده محسوب می‌شود.
تصویر روتر میکروتیک، دستگاهی با طراحی حرفه‌ای برای مدیریت اتصال در شبکه
روترهای این برند به دلیل کیفیت بالا و قابلیت‌های پیشرفته مدیریتی، انتخابی مناسب برای هر شبکه‌ای هستند.
روتر یوبیکیوتی (Ubiquiti)
برند Ubiquiti به دلیل ارائه روترهای پرقدرت با قابلیت مدیریت حرفه‌ای شبکه در بین متخصصان فناوری اطلاعات محبوب است. بسیاری از مدل‌های برند روتر یوبیکیوتی برای ادارات و دفاتر مناسب است.
روتر سیسکو (Cisco)
این برند یکی از پیشگامان تجهیزات شبکه است که روترهای امن و پایدار را برای شرکت‌های بزرگ و ISPها تولید می‌کند.
روتر تی‌پی‌لینک (TP-Link)
برند تی‌پی‌لینک با ارائه روترهایی باکیفیت و مقرون‌به‌صرفه، درمیان کاربران خانگی و کسب‌وکارهای کوچک محبوبیت دارد.
برندهای نامبرده به دلیل عملکرد مناسب و قابلیت‌های مختلف، طرفداران زیادی در میان کاربران خانگی و حرفه‌ای دارند.
📰پیشنهاد مطالعه: اکسس پوینت چیست؟ + تفاوت آن با مودم و روتر 👉
نتیجه‌گیری
یکی از مهم‌ترین تجهیزات شبکه، روترها هستند که نقشی اساسی در مدیریت ارتباطات اینترنتی و شبکه‌های داخلی ایفا می‌کند.
چه در یک خانه هوشمند با چند دستگاه مانند گوشی، لپ‌تاپ، تلویزیون هوشمند و کنسول بازی که به اینترنت متصل هستند و چه در یک شرکت یا سازمان بزرگ که ده‌ها یا صدها دستگاه به شبکه متصل‌اند داشتن یک روتر قدرتمند و سریع برای برقراری اتصال اینترنتی بی‌نقص ضروری است.
اگر در خانه یا محل کار خود چندین دستگاه متصل به اینترنت دارید و قصد دارید شبکه‌ای ایمن، پایدار و پرسرعت ایجاد کنید خرید یک روتر باکیفیت از برندهای معتبر توصیه می‌شود.
سوالات متداول
در زیر به برخی از ابهامات در مورد روترها پاسخ می‌دهیم:
- آیا در خانه نیازی به وجود روتر هست؟
بله، اگر چند دستگاه دارید که به اینترنت نیاز دارند (مثل موبایل، لپ‌تاپ، تلویزیون هوشمند)، وجود روتر برای مدیریت و اشتراک‌گذاری اتصال لازم است.
- چگونه یک روتر مناسب انتخاب کنیم؟
انتخاب روتر به عواملی مانند سرعت اینترنت، تعداد کاربران، اندازه فضای تحت پوشش و نیازهای امنیتی بستگی دارد.
- آیا همه روترها وای‌فای دارند؟
خیر، برخی روترها فقط اتصال سیمی دارند، اما اکثر روترهای امروزی قابلیت Wi-Fi را نیز ارائه می‌دهند.
- روتر دو بانده چیست و چه مزیتی دارد؟
روتر دو بانده از دو فرکانس ۲.۴ گیگاهرتز و ۵ گیگاهرتز پشتیبانی می‌کند که باعث بهبود سرعت، کاهش تداخل و عملکرد بهتر
